یه کم دیگه در مورد اتکا به خود

چند تا از دوستان در مورد اتکا به خود پرسیده بودند. حس کردم که حق مطلب ادا نشد. یادمه سال اول راهنمایی  که بودم اصرار میکردم خانواده برم کار کنم تا خودم خرج خودمو در بیارم. حتی این حرف رو توی تاکسی به مامانم گفتم و راننده تاکسی هم شنید و اونم گفت اگر خانواده ات کمک خرج نمیخوان بهتره الان درس بخونم. همون روزمامانم توی خونه مامانم باهام حرف زد و گفت: ببین الان بری سر کار مثلا چکار میخوای کنی؟ آخرش پولی که در میاری خرج خورد و خوراکت هم نمیشه. مثلا این گوشتی که میخریم کیلویی اینقدره و این برنج کیلویی اینقدر, فکر میکنی چطوری بتونی خرج اینو در بیاری؟ تو الان باید درس بخونی که مهندس بشی و اونوقت میتونی خرج خودتو در بیاری. 

راست میگفت. من هیچ کاری بلد نبودم. هر کاری هم میکردم خرج خودم هم نمیشد. برای همین تصمیم گرفتم که خیلی خوب درس بخونم که بتونم یه شغل خوب در آینده داشته باشم. شاید مامانم فکر میکرد مهندس شدن آخرشه اما من اهداف بزرگتری توی سرم داشتم. فکر میکردم مثلا 20 سالم شد میشم مدیرعامل یه شرکت چند میلیون دلاری! شاید یکی از بزرگترین ضربه هایی که فکرشو نمیکردم بخورم این بود که مجبور بشم برم دانشگاه آزاد و خرجش بیفته روی دوش بابام. اما چاره ای نبود. با همون استدلال قبلی که درس ات تموم بشه میری سر کار و یکسال نشده خرج دانشگاهت در میاد و اگر خواستی میتونی پس بدی با سر افکندگی رفتم دانشگاه آزاد.

معدلم دبیرستان 19 بود و دانشگاه آزاد برام از مدرسه هم آسونتر بود. برای همین وقت شد که کلی کتاب بخونم و بتونم راهم رو پیدا کنم و همینطور توی رشته خودم کلی پیشرفت کنم. یاد گرفتم چطوری از روی کتاب ها و نوشته ها و اینترنتی که توی دانشگاه آزاد باید ساعتی براش پول میدادی خودم چیزایی که میخوام رو یاد بگیرم. یاد گرفتم چطوری میتونم بدون اینکه از کسی کمک بگیرم راهم رو پیدا کنم. یاد گرفتم که چطوری میشه منتظر کسی نباشم و از کسی انتظاری نداشته باشم و دستم رو بذارم روی زانوم و بلند شم و هر کاری که میخوام رو کنم. نمیگم همیشه موفق بودم. اون شرکت چند میلیون دلاری توی 20 سالگی نشد! توی 25 سالگی هم نشد! توی 30 سالگی هم نشد! ولی منم هنوز تسلیم نشدم!

برای کنکور کاردانی به کارشناسی بدون اینکه کلاس برم از روی کتاب ها همه مطالب رو یاد گرفتم و رتبه آزادم 4 و رتبه علمی کاربردی 1 شدم. برای کنکور ارشد فقط خودم مطالعه کردم و حتی یادمه 250 هزار تومن پول کتاب ها رو هم از پولی که کنار درس کار کرده بودم دادم و اونقدر تلاش کردم تا رتبه 7 شدم. برای اپلای هم که در جریان هستین. حتی نمیخواستم یک ریال هم از خانواده بگیرم و هیچ انتظار و چشمداشتی نداشتم و علی رغم اصرار خانواده قبول نکردم و یکسال دیگه فشار شدید کار و درس و شرایط اجتماعی رو تحمل کردم تا بتونم با زحمت خودم به نتیجه برسم. من خیلی تلاش کردم. خیلی سعی کردم. داغون شدم. له شدم. یه روزایی از خستگی میخواستم گریه کنم. واقعا از حد تحملم رد شده بود اما استقامت کردم. واقعا اگر منتظر کمک کسی بودم فکر میکردین کسی از آسمون میامد؟ 

بله درسته زمانی بود که خرجم رو خانواده دادند و میتونم بگم تمام موفقیتم مدیون اونا هستم ولی این نبود که من انتظار داشته بوده باشم که پدرم کمک کنه که من برم دانشگاه درس بخونم. من حتی به پدرم گفتم که بابا من اصلا انتظار ندارم که بخواهی توی این شرایط خرج دانشگاه آزاد منو بدی. فوقش میرم سربازی و سال دیگه میخونم سراسری قبول بشم. ولی اون مطمئنم کرد که این کار درستی نیست و البته هم راهنمایی درستی کرد و تصمیم درستی بود که اون زمان سربازی نرم. ولی مطمئنم اگر مجبور بودم برم بازم راهم رو پیدا میکردم.

اون اتکا به نفس که میگم اینه. اینه که آدم از کسی به جز خدا چیزی نخواد. حتی اگر از خدا چیزی میخواد باید تا توان داره تلاش کنه و امید داشته باشه که آخر سر اگر خودش نتونست دیگه خدا یه کاری کنه. دقیقا مثل اون زمانی که من همه تلاشم کرده بودم و دیگه هیچ نفسی برام نمونده بود و خیلی معجزه وار خدا کمک کرد که فاند بگیرم. یکی میگفت هر تلاشی که آدم میکنه مثل یه قطره آبی هست که روی زمین میچکه و یکی توی جهان قطره ها رو دونه دونه میشمره و وقتی از یه تعدادی رد میشه کل دنیا دیگه کمک میکنه که اون اتفاق بیفته. اون اتکا به نفس که گفتم یه چیز درونیه نه یه چیز بیرونی. یه چیزی که باید توی شخصیت آدم به وجود بیاد. یه غروریه که آدم نخواد از هیچ کسی کمکی بگیره و اونقدر این توانایی رو در خودش به وجود بیاره که بدون چشمداشت به کمک دیگران راه خودشو پیدا کنه. بله انسان به کمک دیگران ممکنه نیاز پیدا کنه اما نباید چشمداشتی داشته باشه. نباید فکر کنه اگر این نباشه دیگه نمیشه. حتی خوندن کتاب دیگران مثل یه جور کمک گرفتن از دیگران هست اما این خیلی فرق میکنه با اینکه آدم منتظر باشه یکی بیاد کمکش کنه. 

نمیخوام در مورد بعضی ها صحبت کنم اما چقدر از این چیزا با ایمیل گرفتم که کاشکی بابای من پولدار بود منو میفرستاد خارج. کاشکی بابای من پولاشو میداد من برم مالزی درس بخونم. کاشکی من تهران بودم که کلاس زبان خوب میتونستم برم تا بتونم تافل بگیرم. چی میشد اگر من امریکا به دنیا آمده بودم دیگه از این بدبختی ها نداشتم. اینایی که مینویسم داستان نیست. چیزایی هست که واقعا بعضی ها برام ایمیل میکنن و من نمیدونم چی بگم. آخه جوونی که چشمش به پول داشته یا نداشته باباشه یا فکر اینه که چرا شرایطش یه جور بهتری نیست کجا میتونه فردا توی زندگیش موفق بشه؟ قبول دارم که شرایط ایران خیلی سخت و برای بعضی ها واقعا ناجوانمردانه سخته اما کسی که چیزی رو واقعا بخواد و براش تلاش کنه راهش رو هم پیدا میکنه.

حالا یه فوت کوزه گری هم بهتون آخرش یاد بدم. کتاب و نوشته های دیگران واقعا راهگشای همه مسائل هست. برای کنکور کتاب خوندم. برای زندگیم کتاب خوندم. همین الانم که اینقدر سرم شلوغه یا توی یوتیوب فیلم آموزشی نگاه میکنم و یا کتاب و مطالب از اینترنت میخونم و از تجربیات و نظرات دیگران استفاده میکنم. کتابا کمک آدم هستن و هیچ چشمداشتی ندارن. همین بلاگ که میخونین خودش یه قدم بزرگه. خب دیگه زیادی نوشتم. فردا باید برم سر کار. شب یا صبح شما بخیر. 

کارتون های مورد علاقه من

یکی از خوانندگان بلاگ نظر داده بود که توی صدا و سیما کار میکنن و خواستن که اگر کسی پیشنهادی داره در مورد برنامه های کودک مطرح کنن. خواستم من نظرمو به صورت یه پست بنویسم. 

نظر شخصی من اینه که بهتر برنامه های عروسکی و آموزشی کم بشه و به جاش سه دسته کارتون بیشتر بشه:

1- کارتون هایی که مفاهیم عمقی تر و بنیادی تری رو هدف قرار میدن بیشتر بشه. مفاهیمی مثل دوست داشتن, تسلیم نشدن, باور داشتن, توجه به ارزش های اخلاقی, قوی بودن و به خود متکی بودن, کمک به دیگران و ... مثل:

فوتبالیستها

افسانه سه برادر

ایکیو سان

جادوگر شهر اُز

جک و لوبیای سحر آمیز

دور دنیا در هشتاد روز

کریمس کرول (اسکروچ)

بابا لنگ دراز

رابین هود

بینوایان

پینوکیو

جوجه اردک زشت

لباس جدید امپراتور

و...

2- کارتون هایی به نظر فقط سرگرم کننده هستن اما باعث تقویت خلاقیت میشن مثل 

کاراگاه گدجت

پت و مت

ملوان زبل

سفرهای گالیور

تام و جری

پلنگ صورتی

مورچه و مورچه خوار

لوک خوش شانس و ...

3- یه سری از این انمیشن های سه بعدی هم که ترکیبی از مفاهیم جدید و قدیم رو در بر دارند عالی هستن. مثل:

داستان اسباب بازی

Meet the Robinsons

 Ratatouille

Big Hero 6

Kung Fu Panda و... 

الان که سنی از من گذشته میبینم بیشترین کارتون هایی که توی بچگی به درد امروزم خورده این کارتونا هستند که یه چیز بنیادی رو بهم یاد دادن. چیزایی هستن که شخصیتم رو شکل دادن و جزوی از زندگی من شدن. چند روز پیش داشتم توی یوتیوب دور میزدم که کارتون فوتبالیستا (کاپتان سوباسا) هست. دو سه ساعت نشستم و همه اشو نگاه کردم. امروز فکر میکنم که چقدر این کارتون خوب بوده. چقدر مطالب عمیقی رو یاد میداده. یه نفر که میدونه به چی علاقه داره و میدونه توی چه کاری خوبه (فوتبال) مسیر زندگیشو پیدا میکنه. بعد وارد تیم امید میشه که سال قبل 10 به 0 از تیم عقاب باخته. کل تیم شبانه رو تلاش میکنن و تمرین میکنن تا بتونن موفق بشن. یه چیزی که محال به نظر میرسه اما براش میجنگن. اینقدر تلاش میکنن تا توی مسابقه نهایی با تیم عقاب مساوی میشن. واقعا چطوری میشه بهتر از این به بچه ها راه موفقیت رو نشون داد؟ موفقیت آیا چیزی به جز علاقه داشتن, پرورش استعداد, امید داشتن, تلاش و استقامت هست؟ کنارش مفاهیمی مثل گروهی کار کردن و ... هم آموزش داده میشه تا یه نفر یاد بگیره کارهای بزرگ در کنار دیگران انجام میگیره. خودبینی و غرور بیجا هم توی شخصیت کاپیتان و دروازبان تیم عقاب - واکی - سرزنش میشه و درستش که اهمیت به دیگران هست آموزش داده میشه. من شک ندارم بخش بزرگی از موفقیت تیم ملی فوتبال ایران مربوط به این کارتون بود که این باور خواستن توانستن هست رو در همه زنده کرد. البته خب بعضی ها باید ایشی زاکی باشن و بعضی ها سوباسا!

متاسفانه بسیاری از تهیه کنندگان و مسئولین صدا و سیما این طرز آموزش رو اصلا نمیفهمن. مثلا فکر میکنن یه برنامه عروسکی باشه که به بچه بگه تو باید تلاش کنی یا باید با دیگران کار کردن رو یاد بگیری دیگه بچه یاد میگیره تلاش کنه یا کارگروهی کنه. از اون بدتر مفاهیم بسیار پیش پا افتاده آموزشی که فقط مخصوص دوران کودکی مثل جمع کردن اسباب بازی ها و ...که بود و نبودش تاثیری ندارن مورد توجه زیادی قرار میگیره. اینه که میبینیم بعد از یک شاهکار بی نظیر "کلاه قرمزی و پسرخاله" یه فیلم بسیار ضعیف میاد بیرون به اسم "کلاه قرمزی و سروناز" که به جز اتلاف وقت چیزی نداشت. کلاه قرمزی 1 مفهوم تلاش و استقامت برای بدست آوردن چیزی که میخوای حتی اگر محال هست, مفهوم دوست داشتن, مفهوم روی حرف خود موندن, مفهوم گذشت که بسیار مهم هستن رو ضمنی آموزش میداد. در حالی که ظاهرا مسئولین حس کرده بودند که کلاه قرمزی 1 غیر آموزشیه و مفاهیمی مثل شستن جوراب و ... رو در قالب یه داستان بی محتوا توی کلاه قرمزی 2 گذاشته بودند. متاسفم که بگم فکر میکنم بعضی از اوقات ارزشمند و شیرین بچگیم تلف نگاه کردن برنامه هایی شد (بیشتر عروسکی ها ساخت داخل) که هیچ مفهومی که امروز به دردم بخوره توش نبود. بچه اگر یاد نگیره جوراباشو بشوره مامانش میشوره و آخرش بزرگ میشه اما اگر یاد نگیره که امید به آینده داشته باشه, اگر یاد نگیره از خود گذشتگی داشته باشه و ... بزرگ هم شد دیگه یاد نمیگیره. این چیزا کم و کوچیک نیستن.

یه بخش دیگه ای از کارتون ها که میشنیدم مخالف داره کارتون هایی مثل تام و جری بودند که به ظاهر هیچ مفهوم آموزشی ای توش نیست. اتفاقا من اینا رو دوست داشتم و علت اصلی اش خلاقیت اینا بودند. تقویت خلاقیت توی جامعه ای که تقلید ارزشه کار آسونی نیست. وقتی که از مدرسه تا خانواده از بچگی هی میگن چکار کنی و چکار نکنی تا یاد بگیری. این قبیل کارتونها به نظرم تاثیر زیادی در تقویت خلاقیت من داشتند. به بچه یاد میدند که چطوری بتونه out of box فکر کنه. یعنی بتونه به دور از همه قوانین فیزیکی و عادات روزمره به مسائل نگاه کنه. بله امکان نداره یه گربه به اندازه یه اتاق کش بیاد ولی وقتی توی کارتون ببینین که میشه میفهمین که لازم نیست همیشه به باورهای ذهنی اتون اعتماد داشته باشین. میشه خلاقانه فکر کرد. میشه به مسائل یه طور دیگه نگاه کرد. این به آدم شادی میده و خنده میاره. چی بهتر از این؟ چرا پلنگ نتونه صورتی باشه؟ چرا یه مورچه خوار نتونه با یه سوسیس حرف بزنه؟ چرا آدم نتونه توی وادی خودش باشه و همه اتفاقات بر وقف مرادش نچرخن؟